Hand-out Workshop Trouw/ontrouw tussen man en vrouw in verkering of huwelijk, Depositum Custodi
3 juni 2011 J.W.J. Treur
Inleiding
Verkering en huwelijk; een mooi, maar soms ook moeilijk thema. De liefde tussen twee personen, tussen man en vrouw, is een prachtig onderdeel van de schepping. Het huwelijk is de meest nauwe verbintenis tussen twee personen op aarde. De kern van trouw tussen man en vrouw ligt in God en Zijn Woord. Samen biddend leven in afhankelijkheid van God, samen lezen uit dezelfde Bijbel, samen zitten onder hetzelfde Woord van God, en samen spreken over deze zaken, zijn pilaren voor trouw en liefde binnen verkering en huwelijk.
De keerzijde van dit alles is liefdeloosheid en ontrouw. Tegenwoordig is er veel ontrouw in relaties. Een gebrek aan trouw uit zich op velerlei gebied in onze maatschappij en in onze kerken. We hoeven enkel maar te denken aan de vervlakte seksuele moraal, de stille en openbare ruzies in huwelijken, overspel en opvoedproblemen.
Deze workshop richt zich exclusief op liefde en trouw in verkering en huwelijk. Het doel is om een helder beeld te schetsen van Gods bedoeling van trouw tussen man en vrouw in contrast met de werken der zonde.
Zingen: Psalm 96:1 en 9
Huwelijk en echtscheiding
Het huwelijk is een exclusieve relatie in welke een man en een vrouw zichzelf voor het leven aan elkaar toewijden. Op basis van de huwelijksgelofte worden zij één vlees (Gen. 2:24; Mal. 2:14; Mat. 19:4-6).
De Westminster Confession (XXIV.2) zegt hierover het volgende: “Marriage was ordained for the mutual help of husband and wife, for the increase of mankind with a legitimate issue, and of the church with an holy seed; and for preventing of uncleanness” (Gen. 1:28, 2:18; 1 Kor. 7:2-9).
Gods bedoeling met het huwelijk is dat man en vrouw elkaar aanvullen (Gen. 2:23) en delen in de vreugde van het ontvangen van nieuw leven. Het huwelijk is voor christenen en niet-christenen, maar het is Gods wil dat Zijn volk alleen trouwt met medegelovigen (1 Kor. 7:39; vergelijk 2 Kor. 6:14; Ezra 9, 10; Neh. 13:23-27). Intimiteit in de diepste zin van het woord is onmogelijk als de partners niet verbonden zijn door het geloof.
Paulus gebruikt Christus’ relatie tot Zijn kerk om uit te leggen wat het christelijke huwelijk is. Hij wijst de man op zijn speciale verantwoordelijkheid als hoofd en beschermer van de vrouw, en de roeping van de vrouw om haar echtgenoot in deze rol te accepteren en lief te hebben (Ef. 5:21-33). Deze onderscheiding betekent niet dat de vrouw inferieur is ten opzichte van de man. Als beelddragers van God zijn man en vrouw van gelijke waarde en moeten ze hun rollen vervullen met wederzijds respect.
Zoals God het huwelijk liefheeft, zo haat Hij echtscheiding: Want de HEERE, de God Israëls, zegt, dat Hij het verlaten haat, alhoewel hij den wrevel bedekt met Zijn kleed, zegt de HEERE der heirscharen; daarom wacht u met uw geest, dat gij niet trouwelooslijk handelt. Mal. 2:16
Tegelijkertijd geeft God een procedure waarin de gescheiden vrouw wordt beschermd (Deut. 24:1-4). Deze voorziening was ‘vanwege de hardheid van het hart’ (Mat. 19:8). Overspel (Mat. 5:31-32, 19:8-9), ofwel de zonde van huwelijkse ontrouw, vernietigt de huwelijksband en rechtvaardigt echtscheiding (hoewel verzoening de voorkeur geniet). Degene die van zijn vrouw scheidt vanwege een andere reden pleegt overspel wanneer hij hertrouwt en drijft zijn ex-vrouw tot overspel wanneer zij hertrouwt.
Paulus stelt dat een christen die verlaten is door een ongelovige partner wel vrij is: Maar indien de ongelovige scheidt, dat hij scheide. De broeder of de zuster wordt in zodanige gevallen niet dienstbaar gemaakt; maar God heeft ons tot vrede geroepen. 1 Kor. 7:15.
Het is evident dat de christen deze relatie als geëindigd mag beschouwen. Of dit ook betekent dat hij mag hertrouwen is tot op de dag van vandaag punt van discussie binnen de gereformeerde theologie.
De Westminster Confession (XXIV.5,6) vat het bovenstaande als volgt samen:
“In the case of adultery after marriage, it is lawful for the innocent party to sue out a divorce: and, after the divorce, to marry another, as if the offending party were dead.
Although the corruption of man be such as is apt to study arguments unduly to put asunder those whom God hath joined together in marriage: yet, nothing but adultery, or such wilful desertion as can no way be remedied by the church, or civil magistrate, is cause sufficient of dissolving the bond of marriage: wherein, a public and orderly course of proceeding is to be observed; and the persons concerned in it not left to their own wills, and discretion, in their own case.
Trouw en ontrouw
In den beginne schiep God den hemel en de aarde. Gen. 1:1
De Bijbel begint haar (heils)geschiedenis op hoge tonen. De levende God schiep de hemel en de aarde. Daarna gebeurt er wat opvallends. De aandacht van de tekst wordt verschoven van de kosmische orde (de hemel en de aarde) naar man en vrouw die samenkomen in een aards huwelijk.
Waarom gebeurt dit zo? Vanwege een aantal redenen, die pas duidelijk worden als men de bredere lijnen van de Schrift onder de loep neemt. Zo wordt in de Pentateuch en de historische boeken het beeld van het huwelijk gebruikt als een metafoor voor Israëls ontrouw aan de HEERE. Dit beeld laat ons zien dat Israëls band met de HEERE net als het huwelijk exclusief is, en dat daarom zonde wordt gezien als overspel, oftewel: ontrouw(!)
Hosea en Jesaja gebruiken dit beeld vervolgens om het geestelijke overspel van het volk aan te kaarten. Jeremia en Ezechiël gebruiken hetzelfde metafoor en onderstrepen de schande van het overspel op een niet mis te verstane wijze.
In het Nieuwe Testament identificeert Jezus Zichzelf als de Bruidegom Die de onwillige bruid uitnodigt op het bruiloftsfeest. Jakobus, Paulus en in het bijzonder Johannes brengen dit beeld tot een ongekende hoogte door te wijzen op de eeuwige reinheid en vreugde die de bruid staat te wachten in de toekomende wereld. De Bijbel laat dus meer en meer zien dat het menselijke huwelijk symbool staat voor de verbondsrelatie tussen Christus en de Kerk. Deze beiden zijn niet bestemd voor een tijdelijk leven als ‘één vlees’, maar voor een eeuwigheid als ‘één Geest’. Het huwelijk zoals dit wordt beschreven in Genesis 2 heeft dus ook een diepe, typologische lading.
Het is om deze reden ook dat de Bijbel zo vaak spreekt over het in ere houden van het huwelijk en het trouw zijn aan je levenspartner. Dit omdat het huwelijk beantwoordt aan een hogere realiteit, namelijk de liefde van Christus tot Zijn Kerk. Het huwelijk is niet zomaar één van de vormen van menselijk sociaal contact, nee, het is een goddelijke instelling. Daarom is voorechtelijke seksualiteit verkeerd- het spot met het Bijbelse mysterie. Daarom is buitenechtelijke seksualiteit verkeerd- het schendt het mysterie.
‘And this is why every faithful and loving marriage is precious to God; it shines with the light of Christ’s love for his people, and of their devotion to him, in the darkness of this present evil age.’[1]
Discussievragen
1. Zijn er vragen bij je opgekomen tijdens het lezen van de hand-out? Zo ja, schrijf dezen voor jezelf op, dan kunnen we het er tijdens de workshop over hebben.
2. Als we spreken over ontrouw binnen het huwelijk weten we over het algemeen wel waar we het over hebben. Maar hoe zit het met ontrouw binnen de verkering? Kun je hier voorbeelden van noemen? Wat zijn valkuilen? Hoe gaan we hiermee om?
3. Wat wordt bedoeld als er wordt gezegd dat de verhouding met Christus tot Zijn gemeente en van de gemeente tot Christus niet alleen illustratief, maar ook normatief is voor de plaats die man en vrouw ten opzichte van elkaar in het huwelijk innemen?
4. Ben je het ermee eens, dat het hedendaagse verzet tegen de plaats die God aan man en vrouw in het huwelijk heeft gegeven, wortelt in satans pogen om Gods goede scheppingsordeningen te vernietigen? Motiveer je keuze zowel bij een positief als bij een negatief antwoord.
5. Het jawoord op de trouwvragen in de kerk kan ten diepste alleen in het geloof worden uitgesproken, heb je hierboven gelezen. Ben je het daarmee eens? Wat betekent dit voor jou persoonlijk en voor jullie samen in relatie tot elkaar?
6. Het huwelijksformulier belijdt dat God man en vrouw nog steeds als met Zijn hand bijeen brengt.
a. Wat betekent die belijdenis voor jou (en je partner)?
b. Welke plaats neemt het gebed daarbij in? Heb je Gods nabijheid en wijsheid afgesmeekt in het kiezen voor de ander?
c. Hoe kun je uit die belijdenis blijvend troost putten als er zorgen en problemen zijn of als er zelfs een crisis in je huwelijk ontstaat?
7. Casus: Tussen een man en zijn vrouw zijn de spanningen hoog opgelopen. De vrouw voelt zich diep ongelukkig, overweegt te gaan scheiden en motiveert dat met de retorische vraag: ‘Wil God dit met het huwelijk?’ Wat zou je haar antwoorden?
8. Hoe openbaart Jezus Zijn heerlijkheid als Zaligmaker op de bruiloft in Kana? Wat betekent dit concreet voor jou (jullie) in de relatie?
9. Hoe denk je over de uitspraak dat het christelijke huwelijks- en gezinsleven een kerkje in de kerk is? Argumenteer je antwoord.
10. Stelling: Er wordt te weinig aandacht aan verkering/huwelijk gegeven binnen de christelijke gemeente.
11. Dr. C. Aalders zei eens: ‘Het huwelijk is een segment van de praktijk der godzaligheid’.
Wat vind je hiervan?
Aantekeningen:
Zingen: Ps. 105:1,2 en 5
Literatuur
· Mauritz, J.H. e.a. Meer dan liefde. Houten, 2010.
· Ortlund Jr., R.C. God’s Unfaithful Wife, A biblical theology of spiritual adultery, New Studies in Biblical Theology. Illinois, 2002.
· Sproul, R.C. The Reformation Study Bible. Phillipsburg, 2005.
· Statenvertaling
· Tripp, P.D. Anders dan je droomde. Apeldoorn, 2011.
· Van der Kraan, P. In trouw verbonden, “Bouwstenen voor een Bijbels huwelijk”. Kampen, 2007.
