Wat God van Zichzelf openbaart, belijdeniscatechisatie Hervormd Amstelveen, avond 4

Vorige keer hebben we het gehad over de bijzondere openbaring, het Woord van God.
We hebben geleerd dat de Bijbel geïnspireerd en onfeilbaar, dat wil zeggen volledig betrouwbaar, is. Tot slot hebben we het kort gehad over de Drie formulieren van enigheid. Het is dus inmiddels duidelijk dat God Zich openbaart in de Bijbel. Maar wat openbaart Hij nu precies over Zichzelf? Daar willen we het vanavond over gaan hebben.

Door: J.W.J. Treur

Bijbelstudie

Toen sprak God al deze woorden: Ik ben de HEERE, uw God, Die u uit het land Egypte, uit het slavenhuis, geleid heeft. Ex. 20:1-2

Als wij iemand voor het eerst ontmoeten vragen we wie hij/zij is. Dit mogen we, met eerbied gesproken, ook aan God vragen. Wie bent U Heere? Het antwoord op die vraag is te vinden in de wet van God. God heeft daar met Zijn eigen hand het volgende geschreven: Ik ben de HEERE, uw God, Die u uit het land Egypte, uit het slavenhuis, geleid heeft.

De Engelse predikant Thomas Charles vatte dit zo samen: ‘In de wet zien we God als oneindig heilig, rechtvaardig en goed. En we hebben Hem lief omdat Hij is wat Hij is; en we hebben Zijn wet lief, omdat die een juiste voorstelling geeft van Hem in Zijn heiligheid, gerechtigheid en goedheid.’[1]

God is dus heilig, rechtvaardig en goed. Dit heeft ons meteen al iets te zeggen. Ons spreken over God, de Bijbel, geloof, de kerk, het leven enzovoort, moet plaatsvinden binnen de grenzen van Gods heilige wet. Eigen ideeën, gedachten en gevoelens moeten getoetst worden aan Gods wet. Waarom? Omdat we anders niet spreken over God, maar over een zelfgemaakt beeld van God, oftewel een ‘afgod’.[2]

Ook wat onze catechisatieavonden betreft kunnen we veel leren van de wet van God. Namelijk wie God is, maar ook hoe wij ons leven behoren in te richten.
Zeker in onze tijd waarin iedereen voor zichzelf lijkt uit te maken hoe hij/zij leeft, is het goed om te beseffen dat de Heere volkomen duidelijk is over hoe wij ons leven behoren in te richten. God is dus geen God die ons in het ongewisse laat over wie Hij is en hoe wij moeten leven tot Zijn eer. God roept ons op om heilig, dat wil zeggen volkomen toegewijd aan Hem te leven. [3]
   
Wie is God?

De Schrift leert ons dat we ware en persoonlijke kennis van God kunnen hebben. God kennen we op uitwendige wijze door Zijn Woord en op inwendige wijze door de Heilige Geest.[4] Dit betekent echter niet dat wij Hem helemaal kunnen bevatten. Dat zal nooit kunnen!
De Bijbel leert ons dat Gods grootheid niet te doorgronden is (Ps. 145:3). Want Mijn gedachten zijn niet uw gedachten, en uw wegen zijn niet Mijn wegen, spreekt de HEERE. Want zoals de hemel hoger is dan de aarde,zo zijn Mijn wegen hoger dan uw wegen en Mijn gedachten dan uw gedachten. Jes. 55:8-9
 Maar ook het Nieuwe Testament getuigt hiervan: O, diepte van rijkdom, zowel van wijsheid als van kennis van God, hoe ondoorgrondelijk zijn Zijn oordelen en onnaspeurlijk Zijn wegen! Want wie heeft de gedachten van de Heere gekend? Of wie is Zijn raadsman geweest? Rom. 11:33-34

Deze verzen leren ons niet alleen dat Gods Wezen onbevattelijk is, maar ook dat Zijn attributen (eigenschappen) - Zijn grootheid, macht, gedachten, wegen, wijsheid en oordelen – niet te doorgronden zijn. Dit laat zien dat wij als kleine schepselen de grote, machtige Schepper nooit helemaal kunnen bevatten, laat staan begrijpen.
Maar waarom is God eigenlijk onbevattelijk voor ons? Door een aantal redenen:
1. God is onbegrensd en Zijn schepselen zijn begrensd. Omdat wij als schepselen voor ons bestaan afhankelijk zijn van God, betekent dit dat wij niet gelijk zijn aan God. God is zonder beperkingen en van niemand afhankelijk. Deze verhouding Schepper/schepsel, onbegrensd/begrensd zal altijd blijven bestaan.
2. De perfecte eenheid van Gods attributen gaat ons verstand te boven. Gods liefde, toorn, genade, recht, heiligheid, geduld en jaloezie zijn nooit met elkaar in tegenspraak.
3. De effecten van de zonde op het verstand van gevallen mensen beletten ons om God op de juiste manier te kennen.
4. Een laatste reden waarom God voor ons onbevattelijk blijft, is omdat God ervoor gekozen heeft om bepaalde zaken niet te openbaren. De verborgen dingen zijn voor de HEERE, onze God, maar de geopenbaarde dingen zijn voor ons en onze kinderen, tot in eeuwigheid, om al de woorden van deze wet te doen. Deut. 29:29

Er zijn sommige mensen die het liefdeloos van God vinden dat Hij bepaalde informatie voor ons achter houdt. Ze vinden dat God alles moet openbaren wat zij zouden willen weten.
Echter, net als met alle goede vaders, geeft ook God niet overal antwoord op. In de hemel zal Gods onbevattelijkheid afnemen omdat daar de gevolgen van de zonde verdwenen zullen zijn. Waarschijnlijk zal God daar meer antwoorden op onze vragen geven.[5] Toch zal God altijd onbegrensd blijven, en wij mensen beperkte wezens. Daarom zullen we God nooit helemaal kunnen bevatten.

Nu hopen wij over een tijd openbare belijdenis af te leggen van ons geloof in God. Het is een hele geruststelling om te beseffen dat geloven niet betekent dat je overal een antwoord op moet hebben! Geloven is een vertrouwen dat God als een Vader voor Zijn kinderen wil zorgen. We moeten daarom eerbiedig over God spreken, met een hart vol verwondering dat Hij met zondige mensen van doen wil hebben. Toch mag ons geloof vast en zeker zijn, ondanks dat we niet alles kunnen begrijpen. Juist dat is een bewijs voor God! Want als we Hem zouden kunnen begrijpen, zou Hij geen God zijn(!)

De kenbaarheid van God

De onbevattelijkheid van God hoeft ons niet wanhopig te maken. Hoewel God nooit helemaal bevat kan worden, kan Hij persoonlijk worden gekend. Met dat doel heeft Hij Zich tenslotte ook geopenbaard!
Hoewel de Heere onlichamelijk is, spreekt Hij over Zichzelf op mensvormige (antropomorefe) wijze alsof Hij handen, voeten, ogen enz. heeft. In beeldspraak - ontleend aan de functies van onze lichaamsdelen - maakt Hij bekend hoe Hij is en wat Hij doet.[6]
Kennis van God helpt ons om te leven zoals God dat wil. Niet voor niets zegt Petrus het volgende:  Moge genade en vrede voor u vermeerderd worden door de kennis van God en van Jezus, onze Heere. Immers, Zijn Goddelijke kracht heeft ons alles geschonken wat tot het leven en de godsvrucht behoort, door de kennis van Hem Die ons geroepen heeft door Zijn heerlijkheid en Zijn deugd. 2 Pet. 1:2-3

Kennis van God in Christus zou onze grootste vreugde moeten zijn! Het is de basis om eeuwig leven te verkrijgen (Joh. 17:3); het kenmerkt het leven van het nieuwe verbond (Hebr. 8:11-12); het was Paulus’ hoogste doel (Fil. 3:10); het leidt tot goddelijke liefde (1 Joh. 4:7-8). God zal altijd onbevattelijk blijven, maar we kunnen dingen over Hem weten die volkomen waar zijn. Met kennis over wie en hoe God is, geleerd door de Heilige Geest, kunnen we eenmaal afreizen. Niemand kan later zeggen dat hij/zij niet godvruchtig heeft geleefd, omdat de bijzondere openbaring niet genoeg informatie over God gaf.

Omdat God Zich persoonlijk en voldoende openbaart in de Bijbel kunnen christenen in volle zekerheid door het leven gaan. We hoeven niet in onzekerheid te verkeren over wie God is en wat Hij van Zijn schepselen verlangt. Gods kenbaarheid moet leiden tot een ijverige en toegewijde studie van de Bijbel. Zodat we leren begrijpen hoe God Zich heeft geopenbaard en niet vatbaar zijn voor valse denkbeelden over Hem(!) Laten we schatgravers blijven.
Nu en na het afleggen van openbare geloofsbelijdenis. Totdat we het nieuwe Jeruzalem zullen zien en het Lam staande als geslacht!

De attributen van God

De attributen (eigenschappen) van God laten zien wie en hoe Hij is. Je zou het de ook karaktereigenschappen van God kunnen noemen. Deze worden meestal onderverdeeld in onmededeelbare en mededeelbare eigenschappen. Onmededeelbare eigenschappen worden niet gedeeld met mensen, in tegenstelling tot mededeelbare eigenschappen.

Onmededeelbare eigenschappen: onafhankelijkheid (uit zichzelf bestaand, zelfgenoegzaam), onveranderlijkheid, eeuwigheid, alomtegenwoordigheid en enkelvoudigheid.
Mededeelbare eigenschappen: liefde, goedheid, genade, vrede, jaloezie, wraak, perfectie, zegen, schoonheid en glorie.[7]

Deze eigenschappen helpen ons om over Gods grootheid na te denken en  te mediteren. Toch kan Zijn karakter niet helemaal worden vastgelegd in een lijst. God is geen simpele optelsom van alle karaktereigenschappen. Hij is elke eigenschap elk moment volkomen volmaakt. De Heere is bijvoorbeeld altijd een liefdevol God en tegelijkertijd een jaloers God.
Dit is voor ons mensen niet te vatten, zeker ook omdat onze karaktereigenschappen door zonde bevlekt zijn.

God is enkelvoudig, dat moeten we altijd vasthouden als we over Hem nadenken. Dit betekent niet dat God Zich soms niet door één specifieke eigenschap in ons persoonlijk leven kan openbaren. Zo kunnen we bijvoorbeeld sterk Zijn straffende hand in ons leven, terwijl we op een ander moment een genaderegen ervaren. Toch is het niet zo dat God opgedeeld is in allerlei eigenschappen. Hij is en blijft één (of enkelvoudig). Dat is een hele troost! Want hoewel God ons kan straffen, blijft Hij dus tegelijkertijd liefdevol, rechtvaardig, heilig, genadevol, etc.

Het is dus niet zoals een bloem waarbij elk bloemblaadje apart kan worden bestudeerd. Zijn eigenschappen zijn altijd verbonden met de rest. Daarom is het ook zo van belang dat we veel nadenken over wie God is, om zo eenzijdige godsbeelden te voorkomen. Dat is Hij niet waard!

Gods eigenschappen worden ons het meest duidelijk als we naar Christus kijken. Christus is sprekend Zijn Vader en Zijn Vader sprekend. Want God, Die gezegd heeft dat het licht uit de duisternis zou schijnen, is ook Degene Die in onze harten geschenen heeft tot verlichting met de kennis van de heerlijkheid van God in het aangezicht van Jezus Christus. 2 Kor. 4:6

In het kruis van Christus zien we al Gods grote attributen in alle duidelijkheid. Zijn wraak, genade, rechtvaardigheid, soevereiniteit, goedheid, liefde, heiligheid, medelijden, wijsheid en macht. Hebben wij ons al levend ‘gekeken’ aan het kruis van Gogoltha?!

Hoe dierbaar zijn m’ Uw wonderdaân!
Zij zijn onmoog’lijk na te gaan.
Hoe menigvuldig zijn z’, o HEER’!
Zou ik die tellen? ‘k Zou veeleer
’t Getal der korr’len zand bepalen,
Uw wond’ren zijn niet af te malen.
(Ps. 139:10 berijmd)

Samenvatting:

·         De Schrift leert ons dat we echte en persoonlijke kennis van God kunnen hebben
·         God is onbevattelijk voor ons
·         Gods kenbaarheid moet leiden of een ijverige bestudering van de Bijbel
·         God attributen (eigenschappen) laten zien wie en hoe Hij is
·         Gods eigenschappen zijn het duidelijkst te zien in Christus



Voor volgende keer

Opdracht 1: Lees Jesaja 40:12-31. a. Wat zegt de profeet in de verzen 12-17? b. Welke directe vraag stelt hij in vers 18? c. Wat beschrijft de apostel in de verzen 19 en 20? d. Wat zegt hij in de verzen 21-26? e. Hoe openbaart God Zich in de verzen 27-31?

Opdracht 2: Lees Johannes 4:20-24. a. Op welke vraag geeft de Heere Jezus antwoord? Wat is er mis met haar vooronderstelling in vers 20? c. Wat betekent het volgens jou dat God een Geest is?

Opdracht 3: Lees artikel 1, NGB. a. Formuleer met eigen woorden wat het betekent dat God eenvoudig wordt genoemd? b. Welke eigenschappen worden van God genoemd?

Quote van de week

We kunnen nooit teveel van Hem afhankelijk zijn, noch teveel van Hem verwachten. Laat ons verwachtingen van Hem hebben, die overeenstemmen met Zijn oneindige grootheid, goedheid en vrijgevigheid.              -Thomas Charles





[1] Thomas Charles and J. J. Pieterman, Zijn genade is ons genoeg : overdenkingen en brieven van Thomas Charles  ([Utrecht]: De Groot Goudriaan, 2011), 66.
[2] Meer lezen over afgoden? Zie: Timothy Keller and Arend Smilde, Namaakgoden : de lege beloften van geld, seks en macht, en de enige werkelijke hoop  (Franeker: Van Wijnen, 2010).
[3] Zie bijv. Joz. 22:5, Mat. 22:37, Mar. 12:30, Luk. 10:27.
[4] W. Pieters, Lessen voor belijdeniscatechisatie, 22.
[5] Bibles Crossway, ESV study Bible : English Standard Version  (Wheaton, Ill.: Crossway Bibles, 2008), 2510.
[6] Pieters, Lessen voor belijdeniscatechisatie: 22.
[7] Deze lijst is niet compleet. 

Vaak gelezen posts:

Inleiding JV GG Beekbergen, Een schokkende realiteit...

Bijbelstudie: Openbaring 3:14-22