Column: Dominee 2.0, Christus 1.0 ?
Dit manifest heeft al vele tongen losgemaakt. De kracht van het document ligt hem in het feit dat de tekst niet is dichtgetimmerd. Mede hierdoor kan iedereen het manifest bevragen en kan de discussie op gang komen. In deze column wil ik ook proberen een aandeel te leveren in de discussie.
Net als de opstellers van het manifest ben ik ook bekend met de gang van zaken in de PKN en de PThU. Daarom herken ik de onvrede die achter het manifest schuilgaat. Echter, niet alles herken ik. In het manifest wordt bijvoorbeeld geklaagd dat men 9 van de 10 keer de jongste is in de gemeente waar men voorgaat. Dit zegt dan meer over de plaats binnen de PKN waar de opstellers preken, maar dat terzijde. Toch neemt dit niet weg dat de opstellers een goed punt hebben als ze stellen dat er bezinning nodig is op de opleiding van predikanten. Wat mij bijvoorbeeld opviel op de opleiding was dat de totale breedte van de PKN niet is vertegenwoordigd. Aan vrijzinnige en midden-orthodoxe docenten geen gebrek. Orthodoxe docenten zijn zo goed als afwezig. Dat is jammer en onnodig. In mijn beleving heerst er nu ontevredenheid bij zowel vrijzinnige als orthodoxe studenten op de PThU. De orthodoxen klagen dat het te weinig over God en Christus(!) gaat en de vrijzinnigen vinden het allemaal veel te bekrompen. Persoonlijk denk ik dat er daarom niet alleen een bezinning op de vormen nodig is, maar ook op de inhoud. De opstellers van het manifest lijken dit ook te suggereren: ‘Om weer zichtbaar te worden als kerk, hebben we een duidelijke identiteit en een heldere boodschap nodig.’ Hiermee slaan ze de spijker op zijn kop! De spannende vraag is vervolgens wel wat ze met een heldere boodschap bedoelen. En of ze werkelijk denken dat de christelijke boodschap aansluiting zal vinden bij de moderne mens, mits ze maar in de juiste mal wordt gegoten.
De boodschap van het Evangelie luidt namelijk niet dat je mag zijn zoals je bent. Een misvatting die ik veel heb gehoord op de PThU. Jezus Christus kwam namelijk niet naar de aarde om te vertellen dat wij zulke lieve, brave mensen zijn. Nee, Hij kwam om te sterven voor zondaren. Termen die ik nooit op de PThU gehoord heb(!) Het postmoderne denken heeft al zover postgevat, dat we werkelijk denken dat de Bijbel ook postmodern is. De lessen hermeneutiek waren meestal niet meer dat een oefening ‘Kneed de boodschap zoals jij het wilt’. Misschien dat hierdoor het niveau op de PThU zo bedroevend is. Als Gods Woord niet meer de norm is, heeft het ook geen meerwaarde om hier uitgebreid studie naar te doen.
Maar hoe nu verder? Allereerst zou ik willen pleiten voor een voortzetten van de discussie. Dit om de pijnpunten helder te krijgen. Niet om de lieve vrede wil. Waar Christus kwam, kwam ook de verdeeldheid. Uitgerekend Hij wist haarfijn de misstanden in het godsdienstige leven aan te wijzen. Laten we daarom geen humanisten met een religieus sausje zijn, maar werkelijk een zoutend zout. Anders kunnen we de maatschappij niet meer waarschuwen voor het moreel-ethische verval. Zout brengt smaak, maar bij tijd en wijle ook pijn.
Ten tweede, laten we proberen te leren van het verleden. Laten we leren van Pinksteren en van de grote opwekkingen, waar God de Heilige Geest rijkelijk heeft uitgestort. En laten we hier ook om bidden. Of de Heere Nederland weer wil opzoeken en de kerk nieuw leven in wil blazen. Als Hij het werk niet zegent, tevergeefs arbeiden de bouwlieden. Een gevaar hierbij is dat we denken dat onze tijd totaal los staat van vroeger. Er is namelijk geen generatie voorbij gegaan, die dit niet heeft beweerd. Tegelijkertijd moeten we ook zeggen dat de Heere Dezelfde is en blijft. Juist de Bijbel is het meest actuele boek dat er bestaat. Zo staat er onder andere in dat geen mens God van nature zoekt. Laten we daarom niet domweg de kerk laten assimileren met de maatschappij. Dan verliest ze haar kritisch ‘tegenover’.
Ten derde, hoewel de kerk in Nederland slinkt, groeit zij sterk in landen als China en Korea. Het is een interessante vraag wat het geheim achter deze groei is. In ieder geval valt het op dat het geen dode vormendienst is (zie hiervoor verslagen van bijvoorbeeld Open Doors en Stichting Hudson Taylor). Dat heeft de Heere overigens nog nooit gezegend. Gemeentes waar de vorm boven de inhoud prevaleerde, zijn de afgelopen decennia leeggestroomd. Laten we daarom niet denken dat de Heere Zijn Heilige Geest niet van ons kan nemen. Tegelijkertijd ligt het ook niet in de aantallen. Dr. D.M. Lloyd-Jones zei eens: ‘Als je een begraafplaats aanvult met honderd doden, wordt het er niet levendiger op’. Hiermee doelde hij op de kerk. Als er geen waar geloof is, zijn we geestelijk dood. Of we nu rechts of links in de kerk zitten.
Ten vierde, laten we goed beseffen dat van alles wat we op aarde doen we eenmaal verantwoording moeten afleggen. De kerk is geen religieuze hobbyclub, maar het lichaam van Christus. Anders gezegd, de kerk is van God. Laten we zoeken naar wat Hij wil. Want als de kerk geen geloof brengt, brengt ze ongeloof. Laten we alsjeblieft huiverig zijn voor allerlei vernieuwingen die ons niet dichterbij Christus brengen. Dan zijn we arm en hebben we de wereld niks te vertellen. Daarom hoop ik dat dit manifest naast tal van reacties ook gebed zal voortbrengen. Een schreeuw naar de levende God. Of Hij nog berouw en bekering wil schenken. Ook onder de docenten van de PThU. Pas dan zullen er inspirerende (door de Geest geleide) mensen komen met wie de studenten kunnen samenwerken en die ze kunnen ‘coachen’ (aldus het manifest) op de weg der zaligheid.
